Türk Töresi

                                        TÜRK TÖRESİ

    Türk kültür yapısının en hassas ve ince dokusunu Türk töresi oluşturur. Peki töre nedir? Töre; bir toplumda yazılı olmayan, gelenekleşmiş kanun ve kurallar bütünüdür. Törenin var oluşu; tüm ırkları ve dinleri özgürleştirmeye, bireysel ve sosyal ilişkileri düzenlemeye, kişisel disiplini otoriteye bağlamaya, ulusal barış, dayanışma ve beraberliği sağlamaya yardımcı olan bir kültürel yapıdır. Türk töresi genel olarak “Eski Türk Tarihi” hakkında bilmemiz gerekenleri bize aktarır, anlatır.

 

    Geçmişten bugüne toplum yapımızı, kültürümüzü oluşturan töre eski Orta Asya Türk toplumlarında nasıl oluşmuştur? Törenin oluşumu, eski Orta Asya Türk toplumlarında üç yolla gerçekleşebilmekteydi: Kağanlar tarafından konulan kurallarla, kurultaylarda alınan kararlarla ve toplum içinde kendiliğinden yavaş yavaş ortaya çıkan gelenek-görenek kurallarıyla yani “Yosun Hukuku” ile. Eski Türk toplumlarında töre, başta kağan ve üst yöneticiler olmak üzere toplumun her ferdini bağlayan ve herkesin uymasını gerektiren değerler ve kurallar bütünü olarak bir kutsallığa sahipti. Törenin bazı şartları ve kuralları değiştirilemezken, bazıları zamanla değişime uğrayabilmekteydi. Her başa gelen kağan yeni bir töre ilan ederdi. Bu özellikler Türk töresinin hem temel yapısını kaybetmemesine hem de zamanla gelişip toplumu olumlu etkileyebilecek kurallar oluşturulmasına olanak sağlamıştır.

 

                 

   Törenin değiştirilemeyen maddelerinden biri olan adalet Türk töresinde çok önemliydi, mülkün temeli olarak görülürdü. Türk töresinde cezalar çok netti.Toplumda herkes tarafından bilinir ve kesin bir şekilde uygulanırdı. Yöneten, yönetilen ve ceza veren omuz omuza çalışır, birbirlerine karşı sorumlu tutulurlardı. Bu net ve esnek olmayan adalet sistemi sayesinde suç işlendiği pek görülmezdi. Eğer işlenirse de kimi zaman kısasa kısas sistemi uygulanır kimi zaman ise idam cezası verilirdi. Bu cezalar işlenen suçun büyüklüğüne göre şekil alırdı.

                                          

     

    Türkler'de aile devletin en küçük birimi olduğundan çok önem verilirdi. Büyüğe saygı, küçüğe şefkat ve sevgi ailenin olmazsa olmazı olarak görülürdü. Aile bağları zayıflarsa devletin geleceğinin tehlikeye girebileceği düşünülürdü. Anne ve baba, çocuklarına küçük yaştan itibaren töre kurallarını ve bildikleri her şeyi öğretir, uygulanmasına özen gösterirlerdi. Türk töresi, çok küçük yaşta başlayan sorumluluk duygusu demektir. Devlet hizmetinde millete hizmeti, insanlar arasındaki karşılıklı ilişkilerde ise saygıyı esas alır.

 

                 

   Türk töresinde kadın ve erkek eşit olarak görülürdü. Kadınların da yönetimde yeri vardı, seçim hakkı verilirdi. Kadınlar toplumun temel direği hatta olmazsa olmazı olarak görülmekteydi. Bunun yanı sıra Türk töresinde her inanca saygı esastı, inanç kişisel bir şey olarak görülürdü. Bu sayede farklı ırklara ve dinlere mensup bireyler aynı toplumda huzurlu bir şekilde yaşayabilmişti.

    

      Türk Töresinden 20 Buyruk:

 

1-Tengri (yaratan) Tektir!
2-Her kim ki Tengri’den kut almak dilerse, başkasına yakarmasın…
3-Bir İl, bir Kağan, bir Tengri…
4-Bir kına iki kılıç girmez…
   Bir hatun iki er alamaz ve bir budunda iki töre olmaz…
   Töre tektir…
   Töre kesin ve keskindir…
   Kim ki töreye uya kutlanır…
   Kim ki töreye kıya katlanır…
5-Kimse töreden üstün değildir… Dirlik ve birlik için töre budur…
6-Bir çoban sürüsünden, bir er ailesinden, bir Kağan budunundan sorulur…
7-Ana babaya ve ataya tazim durulacak…
8-Hısmına sarılacak, komşusunu gözetecek…
9-Er kişi yalan söylemeyecek…
10-Mal çalan, mülk çalan misliyle ödeyecek…
     Hesabı ya malıyla ya canıyla sorulacak…
11-Her kim olursa olsun haksız, aldatıcı iş tutarsa hesabı hemen sorulacak…
12-Cenkten beri duran ya da kaçan tamuya (cehenneme) uçacak…
13-Aman dileyene kılıç üşürülmeyecek, sığınana arka dönülmeyecek… 
14-Baş kaldıranın başı alınacak, hak isteyenin hakkı verilecek…
15-Kimse kimseye üstünlük taslamayacak…
     Ne ak etin karadan, ne karanın kızıldan, ne kızılın sarıdan farkı olmayacak…
16-Kin ve gururdan uzak olunacak…
17-Mazluma merhamet, zalime azap duyulacak…
18-Zayıfa, yaralıya, çocuğa ve kadına el kaldırılmayacak…
19-Kızı isteyen kağan da olsa, bey de olsa kız istediğine verilecek…
20-Gereksiz yere ağaç kesmeyeceksin. Suyu kirletmeyeceksin.

                                                                                                                   Melike Aşkın 9/A 423

          Kaynakça:

         tr.wikipedia.org

         hukukihaber.net

         tarihtenyazilar.com

         bilgininkalesi.com